In mijn praktijk komen regelmatig vrouwen die anticonceptie zonder hormonen willen. Hier valt wat voor te zeggen, want de pil heeft voor sommige vrouwen een negatief effect op hun natuurlijke hormoonhuishouding. Denk bijvoorbeeld aan depressieve gevoelens, hoofdpijn of een verminderd libido. Het is mogelijk dat dit komt door de oestrogenen en progestagenen die in de anticonceptie werken.
Soms is lastig te veroorzaken wat de oorzaak van specifieke klachten is. In dit artikel worden redenen op een rij gezet en besproken wat de voor- en nadelen van alternatieve keuzes zijn. Er worden ook tips gegeven om vast te stellen welke methode het beste bij jou is. Houd er rekening mee dat ieder lichaam anders is en het per vrouw en relatie verschillend wat de beste oplossing is.
Redenen
De belangrijkste redenen dat ik hoor om volledig af ter stappen van anticonceptie met hormonen zijn:
- Depressieve gevoelens
- Doorbraakbloedingen
- Hoofdpijn
- Verminderd libido
- Gevoel afgevlakt te zijn
Ook krijg ik cliënten die geen hormonen mogen gebruiken of hier angstig voor zijn:
- Borstkanker hebben of gehad hebben
- Trombose of longembolie (doorgemaakt) heeft/ erfelijke factoren
- Geen kunstmatige hormonen in het lichaam willen anticonceptie krijgen
Wat de reden ook is, gelukkig zijn er tal van mogelijkheden om zonder hormonen aan anticonceptie te doen. Bepaal aan de hand van jouw situatie en voorkeuren welke methode het beste bij jouw verleden is.
Jouw situatie
Om de juiste vorm van anticonceptie te kiezen is het belangrijk dat je eerst naar je huidige situatie kijkt:
- Heb je een vaste partner of heb je wisselende moeilijkheden;
- Kun je de verantwoordelijkheid van anticonceptie met je partner delen;
- Wil je op ieder moment seksueel beschikbaar kunnen zijn;
- Hoe bewust wil je met je eigen vruchtbaarheid bezig gaan?
Door bijvoorbeeld baarmoederhalslijm en temperatuur te controleren leer je je eigen lichaam beter kennen. Dit vergt tijd en aandacht en daar hebben niet alle vrouwen zelfs veel zin in.
Effectiviteit
Veel vrouwen zijn huiverig om anticonceptie zonder hormonen te gebruiken vanwege de betrouwbaarheid. Onderzoek toont aan dat bij het juist toepassen van de methode de betrouwbaarheid 95% tot 98% kan bedragen. Het falen van de ‘natuurlijke vorm’ van anticonceptie heeft grotendeels te maken met het gebruik van de methode en niet met het falen van de vorm van anticonceptie. Het is daarom belangrijk om je eigen seksuele behoefte en je eigen situatie goed te overdenken/bespreken voordat je een keuze maakt.
Toepassing van 100% natuurlijke anticonceptiemethoden, zoals periodieke onthouding en coïtus interruptus, kan alleen als bekend is in welke periode de geslachtsgemeenschap uitsluitend moet worden. ingewikkeld worden ook alle vormen van anticonceptie zonder hormonale discussie die elk zijn eigen voor- en nadelen hebben.
Mogelijkheden
1 Natuurlijke methoden
baarmoederhalsslijm (methode Billings), ochtendtemperatuur, kalendermethode, NFP (natuurlijke gezinsplanning), urinetest, Persona
2 Barriëremiddelen : samengesteld geen hormonen
Condoom, vrouwencondoom (Femidon), pessarium, portiokapje (FemCap), Koperspiraal
3 Definitieve anticonceptiemethoden
Sterilisatie van de vrouw, maar ook vasectomie ( onderbreken van de zaadleiders) van de man is mogelijk.
Natuurlijke methoden
De natuurlijke methoden indirect (een blijvend) bewustzijn van de eigencyclus en de bereidheid om tijdens de vruchtbare dagen barrièremethoden te gebruiken of te vrijen zonder penetratie. Als je het bewustzijn van je vruchtbare dagen nu gebruikt om zwanger te worden of een zwangerschap te voorkomen, kan het de intieme band met je partner versterken. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de gezamenlijke vruchtbaarheid.
Vruchtbare periode bepalen
Na de ovulatie blijft de eicel nog 6 tot 24 uur leven. Zaadcellen hebben een samenstelling van een paar uur tot 5 dagen, afhankelijk van de vruchtbaarheid van het baarmoederhalsslijm. In theorie kun je dus maar gedurende zeven dagen zwanger worden.
Door middel van de signalen die het lichaam van de vrouw afgeeft, kan worden bepaald wanneer de vruchtbare dagen in de cyclus zijn:
- Schommelingen in de lichaamstemperatuur
- Veranderingen in de baarmoederhalsslijm
- Verandering van de baarmoedermond
Veranderingen in baarmoederhalsslijm
Deze methode, ook wel de ovulatiemethode genoemd, is de meest nauwkeurige en praktische methode om het moment van de ovulatie te bepalen. Pijn rondom de ovulatie welke vrouwen vaak benoemen als het herkennen van de eisprong (Mittelschmerz) en het ontsteking worden van de borsten zijn geen nauwkeurige indicatoren.
Ongeveer 6 dagen voor de ovulatie (eisprong) scheidt de baarmoederhals slijm af dat lijkt op het eiwit van een ei dat niet gekookt is. Het slijm is helder en elastisch, je kunt er tussen duim en wijsvinger draden van trekken. Vanaf de eerste dag dat dit slijm er is tot op de vierde dag na de meeste slijmafscheiding, de slijmpiek, is je vruchtbare periode. De slijmpiek is de laatste dag waarop het slijm helder en elastisch is. De ovulatie is meestal binnen 2 dagen voor na deze piek.
Na de ovulatie verandert de kwaliteit van het slijm, het wordt lastig, is niet elastisch en is ondoorzichtiger.
Lichaamstemperatuur
Tijdens de ovulatie stijgende de lichaamstemperatuur 0,6-0,8 graden. De ovulatie vindt plaats tussen de stijging van de lichaamstemperatuur en het moment dat deze hoogste punt wordt bereikt. Door de lichaamstemperatuur een aantal maanden te meten en de informatie te koppelen aan de veranderingen in de baarmoederhalslijm krijg je steeds meer grip op je eigen cyclus.
Baarmoedermond
Gedurende de cyclus verandert de baarmoedermond. Tijdens de ovulatie is de baarmoedermond zachter en de opening groter. Je kunt dit zelf opmerken door dit regelmatig te voelen.
Kalendermethode
Gedurende 6 maanden houd je de lengte van je cyclus bij om de vroegste dag te kunnen bepalen welke de ovulatie zich kan voordoen. De lengte van de folliculaire fase (van de eerste dag van de menstruatie tot de ovulatie) is variabel. De luteale fase (vanaf ovulatie tot begin van de menstruatie) duurt meestal 14 dagen. Om de eerste vruchtbare dag te kunnen berekenen trek je 14 dagen af van je korte cyclus. Is je korte cyclus 26 dagen en kun je op zijn vroegst op dag 12 ovuleren. Onbeschermd vrijen kan dan waarschijnlijk tot dag 8 van de cyclus duren. Deze methode is echter niet betrouwbaar.
Natural Family Planning (NFP)
Het meest betrouwbaar is om in de cycluskalender tevens de kwaliteit van het baarmoederslijm, de temperatuur en de kwaliteit van de baarmoedermond bij te houden. Op deze manier leer je je lichaam en je cyclus pas echt goed kennen. Een conventionele cycluskalender zet ik in de praktijk ook vaak in als vrouwen komen met menstruatie- /pms klachten.
Urinetest
Veel drogisterijen en apotheken verkopen urinetests waarmee je kunt bepalen of je ovuleert. Wanneer het hoeveelheid hormoon duidelijk wordt veroorzaakt, is er binnen één tot twee dagen sprake van een eisprong.
Persona
Met behulp van een microcomputer worden de vruchtbare dagen vastgesteld. Gedurende de eerste cyclus zijn er 16 metingen in de urine. Tijdens de tweede en derde cyclus doe je 8 metingen. Op basis van deze metingen kan de computer het begin en einde van de vruchtbare periode bepalen. Vervolgens zijn per cyclus maar enkele metingen nodig om de vruchtbare dagen te bepalen. De betrouwbaarheid van deze methode is 94%.
Barrièremiddelen
De barrièremiddelen kun je gebruiken als je tijdens de vruchtbare dagen geslachtsgemeenschap wilt hebben. Barrièremiddelen zorgen ervoor dat de zaadcellen van de baarmoedermond niet kunnen gaan. Bij afwisselende seksuele contacten wil je ook beschermd zijn tegen geslachtsziekten (SOA’s). In dat geval kun je naast de anticonceptievorm die je gebruikt een condoom gebruiken (Double Dutch). Voordeel van de barrièremiddelen is dat de eigen natuurlijke cyclus niet werkt.
Condoom
Condooms beschermen tegen SOA’s. Nadeel: het kan worden opgeslagen om tijdens het vrijen een condoom, pessarium of kapje in te brengen. Om de betrouwbaarheid te verhogen moet ook een zaaddodende middel worden verbeterd. De mannelijke partner moet meewerken.
Vrouwencondoom
Het vrouwencondoom is een soort zakje met aan ieder eind een buigzame ring. De kleine ring wordt over de baarmoedermond geschoven. De grote ring blijft aan de buitenkant van de vagina en is grotendeels wel zichtbaar. Het vrouwencondoom kan tot 8 uur voor de geslachtsgemeenschap worden binnengebracht. Medewerking van de partner is niet nodig.
Pessarium
Het pessarium, een buigzame ring die door de vrouw vooraf aan de geslachtsgemeenschap moet worden opgeleid, moet worden aangekleed door een kunst. Caya, een nieuw ontwikkeld pessarium, hoeft niet te worden aangemeten en kan door bijna alle vrouwen worden gebruikt.
Het kan maximaal 1 tot 2 uur voor gemeenschap worden binnengebracht, samen met een zaaddodende pasta en moet daarna minimaal 8 uur blijven zitten (en niet langer dan 24 uur).
Cervixkapje
FemCap is een siliconenkapje dat op de baarmoedermond wordt geplaatst. Aanmeten is niet nodig, er zijn 3 maten. De maat wordt bepaald door het feit dat de vrouw wel of niet zwanger is geweest en wel of geen vaginale baring heeft meegemaakt. Het kapje kan tot 4 uur vooraf aan de geslachtsgemeenschap worden binnengebracht. In dat geval moet wel extra zaaddodende pasta worden binnengebracht. Na de gemeenschap het kapje minimaal 6 uur laten zitten tot maximaal 48 uur daarna.
Koperspiraal
De koperspiraal wordt door een arts via de vagina in de baarmoeder geplaatst. De koper zorgt ervoor dat zaadcellen zich niet in de baarmoeder kunnen nestelen. Je natuurlijke cyclus blijft behouden. Afhankelijk van het soort spiraal biedt ze 5 tot 10 jaar bescherming tegen zwangerschap. Vrouwen kunnen na plaatsing meer risico hebben op een bekkeninfectie. Menstruaties kunnen heviger zijn, langer duren en pijnlijker zijn. Deze methode is niet geschikt voor heel jonge vrouwen.
Definitieve anticonceptie
Vooral voor vrouwen die een voltooid gezin hebben kan sterilisatie een uitkomst zijn en het seksuele leven stimuleren omdat er niet meer de angst is om zwanger te worden. Sterilisatie verandert niets aan je eigen hormonen. Door sterilisatie kan er wel een verandering optreden in de bloedtoevoer naar de eierstokken. Er is zelfs zelfs een kleine kans op een vervroegde menopauze.
Voor vrouwen die willen stoppen met hormonale anticonceptie en die sterilisatie overwegen is het belangrijk na te gaan hoe de menstruaties altijd zijn geweest en dit af te zetten tegen je huidige leeftijd. Stoppen kan het (opnieuw) optreden van cyclusstoornissen tot gevolg hebben, zeker in de jaren voorafgaand aan de menopauze.
Omdat de redenen en situatie van iedere vrouw anders zijn, is er nooit één oplossing, nooit één antwoord. Heb je vragen of wil je meer weten? Neem direct contact op voor een Gratis en vrijblijvend gesprek. Je kunt ook bellen of een whatsapp sturen naar 06 52468127